Những xu hướng chiến thuật mùa 2012-13
SoiKeo.com - Mùa giải 2012-13 của bóng đá
châu Âu chuẩn bị khép lại. Ở 5 giải VĐQG hàng đầu, kết quả gần như đã ngã ngũ
hoàn toàn, Champions League chỉ còn trận chung kết ở Wembley. Đây là lúc thích
hợp để điểm lại những xu hướng chiến thuật bóng đá châu Âu và thế giới mùa
qua.
Phương pháp “Suffoco”
Nếu như mùa trước, bóng đá thế giới chứng kiến sự thoái lui của những
“số 10” cổ điển, thì năm nay là cuộc cách mạng trong việc khóa “số 8” cổ điển.
Phương pháp có tên "suffoco" (tiếng Latin: Bóp nghẹt). Nôm na: cách thức vô hiệu
hóa regista.
Pirlo đã bị "suffoco" đánh bại
Mario Mandzukic và Toni Kroos khóa chặt Pirlo khi Bayern gặp Juve ở tứ kết
Champions League. Xabi Alonso bị Danny Welbeck phong tỏa, còn Mario Goetze và
Ilkay Gundogan lu mờ bởi Duda.
Để tạo không gian cho các cầu thủ sáng tạo, các HLV kéo quân cờ của
mình xuống thấp, phát minh ra một cầu thủ tấn công ngay ở phần sân nhà tạo ra vị
trí mới có tên Deep lying playmarker. Nhưng bây giờ, các tiền vệ tổ chức lùi sâu
này sẽ buộc phải dâng cao hơn để tìm khoảng trống. Các đội bóng ở châu Âu ngày
càng cảnh giác với những ngòi nổ kiểu này..
Đã xuất hiện số 10 hiện đại
Trước kia, chúng ta quen với mẫu số 10 cổ điển, mà người cuối cùng là
Juan Roman Riquelme. Mẫu cầu thủ này sở hữu đôi chân ma thuật, nhãn quan siêu
việt, nhưng bị cản trở bởi sự kém năng động. Sau Riquelme, các số 10 cổ điển
tuyệt chủng, nhường chỗ cho những tiền vệ nhanh nhẹn hơn.
Modric
là số 10 hiện đại
Mùa này, bóng đá thế giới vẫn trung thành với “mốt” dùng các cầu thủ
kiến tạo lùi sâu, thường gọi là “Deep lying Playmaker” (hoặc regista trong tiếng
Ý), mà Andrea Pirlo là ví dụ tiêu biểu. Nhưng sau đó, sự nổi lên của “suffoco”
khiến những mẫu cầu thủ thiếu tốc độ ở vị trí này như Pirlo, Xavi, Alonso gặp
bất lợi. Điều này giúp các "cầu thủ kiến tạo kiểu mới" xuất hiện. Mẫu cầu thủ
như vậy, nhà báo Jonathan Wilson đề cập trong cuốn sách “Inverting the piramid”,
đi theo khuôn mẫu của Luka Modric: lùi sâu, nhưng có tốc độ để dâng cao khi cần,
hóa giải “suffoco”.
HIên giờ, Luka Modric chính là mẫu “số 10” của thời đại. Ngoài ra, đàn
em của anh ở tuyển Croatia, Matteo Kovacic, cũng là cầu thủ kiểu này.
Sơ đồ 3 hậu vệ giãy chết
Mùa trước và đầu mùa này, sơ đồ 3 hậu vệ nổi lên như một trào lưu, mà
Serie A là giải đấu có nhiều đội áp dụng nhất. Juventus, Inter Milan, Napoli,
Fiorentina, Roma đều sử dụng 3-5-2, 3-5-1-1 hoặc 3-4-2-1.
Đá
3-5-2, các đội bóng gặp khó khăn trong phòng ngự biên
Nhưng sau đó, sơ đồ 3 hậu vệ khan hiếm dần. Walter Mazzarri biến hóa
rất hiệu quả 3-5-1-1 tại Napoli, nhưng vào cuối mùa, đã trở về với sơ đồ 4 hậu
vệ. Andreazzoli bắt đầu thành công với 3-4-2-1 ở Roma, giờ đang chơi
4-2-3-1.
Thất bại nổi bật của 3-5-2 là của Juventus trước Bayern Munich tại
Champions League, khi 3 hậu vệ của Bà đầm già bị dồn ép bởi đôi cánh Robben-Lahm
và Ribery-Alaba.
Khi gặp các đội mạnh về tấn công biên và sử dụng những số 9 ảo, chơi 3
hậu vệ là một bất lợi.
Chơi với 3 hậu vệ khi bị mất người
Phải chơi 10 người do cầu thủ chấn thương hoặc bị đuổi luôn là khó khăn
của các HLV.
Villas-Boas
tiên phong dùng 3-5-1
Khi ở Porto, Jose Mourinho từng dùng hơn một giờ mỗi tuần để tập cho
đội của ông chơi với 10 người, để thích ứng nếu chẳng may đen đủi.
Thông thường, 4-4-1 là sơ đồ các HLV sử dụng khi mất người, bởi nó tạo
ra sự an toàn. Nhưng nhược điểm là mất hẳn khả năng tấn công.
Khi Tottenham của Andre Villas-Boas phải đá 10 chống 11 trước Arsenal
đầu mùa này, ông chuyển sang sơ đồ hậu vệ 3 người, với Gareth Bale đá tự do bên
cánh trái, và kết quả là Spurs vẫn giữ được khả năng gây sức ép.
Dần dần, các HLV có xu hướng mạnh dạn biến đổi đội chơi 3-5-1 thay vì
4-4-1 khi bị mất người.
Sự nổi lên của các HLV trẻ
Kinh nghiệm là yếu tố cần thiết của nghề HLV. Nhưng các HLV lớn tuổi
thì thường không ứng biến nhanh bằng các HLV trẻ. Có lẽ vì vậy, trào lưu sử dụng
các HLV trẻ nở rộ ở mùa này.
Stramaccioni làm HLV Inter khi mới 36 tuổi
Mở đầu bằng Jurgen Klinsmann năm 2006, Pep Guardiola năm 2008, trước đó
là Steve Bruce rồi Mark Hughes, 2 năm gần đây, lần lượt Max Allegri, Antonio
Conte, Villas-Boas, Vicenzo Montelle, Paolo Di Canio…bước vào nghề huấn
luyện.
Các đội bóng ngày càng hứng thú với việc dùng các HLV chưa có kinh
nghiệm. Họ chấp nhận mạo hiểm, vì cần sự nhiệt huyết của các HLV trẻ tuổi. Và
bóng đá ngày nay cần khả năng ứng biến và liên tục đổi mới phương pháp để thành
công.
Đi theo Pep Guardiola
Pep rời Barca nhưng di sản của ông vẫn có ý nghĩa đến toàn thế giới.
Cả
thế giới đang chờ Pep trở lại
Ngày càng nhiều đội bóng đi theo tiki-taka, hoặc "giả" tiki-taka vì sự
phù hợp và những nét ưu việt của nó. Roma ở Italia. Liverpool, Swansea ở Anh.
Bayern Munich và Dormund, hai đội lọt vào chung kết Champions League cũng phảng
phất phong cách này.
Một nét chiến thuật nữa, không phải do Pep tạo ra nhưng cũng có ảnh
hưởng rất lớn đến chiến thuật bóng đá mùa qua là sử dụng "số 9 ảo". Pep đã dùng
Messi ở vị trí này, và vừa tiếp tục mua Mario Goetze sau khi về Bayern, số 9 ảo
ở đội tuyển Đức để tiếp tục xu thế này. Tại Ý, Milan cũng dùng Boateng như một
số 9 ảo, giống cách Juve dùng Vucinic hiện tại.
Rõ ràng, cả thế giới vẫn đang dõi theo Pep và những bước tiếp theo của
ông. Nếu tiếp tục phát minh và thành công ở Bayern, sẽ chẳng ai nghi ngờ tài
năng của ông được nữa.
